इराण आणि इस्रायल यांच्यातील तणावपूर्ण युद्धाला आता नवे वळण मिळाले आहे. अमेरिकेने या संघर्षात थेट सहभाग घेत, शनिवारी रात्री इराणमधील तीन प्रमुख अणुसंशोधन केंद्रांवर हवाई हल्ले केले. या हल्ल्यांमध्ये फोर्डो, नतांझ आणि इस्फहान ही अणुसंशोधनाची प्रमुख केंद्रे उद्ध्वस्त झाली. या कारवाईनंतर अमेरिकेचे राष्ट्राध्यक्ष डोनाल्ड ट्रम्प यांनी इराणला कडक शब्दांत इशारा देत, अशा कारवाया पुन्हा होऊ शकतात, असे स्पष्ट केले.
ट्रम्प यांनी आपल्या सोशल मीडिया मंच ‘ट्रुथ सोशल’वर या हल्ल्याची माहिती देताना सांगितले की, “ही कारवाई अत्यंत नियोजनबद्ध आणि यशस्वीपणे पार पाडली गेली. सर्व अमेरिकी विमाने इराणच्या हवाई हद्दीतून सुरक्षितपणे परतली असून, फोर्डो केंद्रावर पूर्ण क्षमतेने बॉम्बहल्ला करण्यात आला.” त्यांनी पुढे सांगितले की, या हल्ल्याचा मुख्य उद्देश इराणचा अणुकार्यक्रम रोखणे हा होता. अमेरिकी लष्कराच्या अधिकाऱ्यांनी सांगितले की, या हल्ल्यांमुळे इराणच्या अणुसंशोधनाला मोठा धक्का बसला असून, त्यांचा अणुकार्यक्रम काही काळासाठी खीळ पडण्याची शक्यता आहे.
ट्रम्प यांनी आपल्या भाषणात इराणला स्पष्ट शब्दांत बजावले. “इराणने गेल्या अनेक वर्षांपासून अमेरिका आणि इस्रायलविरुद्ध आक्षेपार्ह वक्तव्ये केली आहेत. त्यांनी शांततेचा मार्ग स्वीकारावा, अन्यथा अशा आणखी कारवायांना सामोरे जावे लागेल,” असे ते म्हणाले. त्यांनी ठामपणे सांगितले की, “इराणला कोणत्याही परिस्थितीत अण्वस्त्र मिळवू दिले जाणार नाही.” ट्रम्प यांच्या मते, इराण केवळ इस्रायलसाठीच नव्हे, तर अमेरिकेसाठीही गंभीर धोका बनला आहे. त्यामुळे ही कारवाई अपरिहार्य होती, असे त्यांनी स्पष्ट केले.
या हल्ल्यांमध्ये फोर्डो अणुसंशोधन केंद्राला सर्वाधिक लक्ष्य करण्यात आले. हे केंद्र इराणच्या अणुकार्यक्रमाचा कणा मानले जाते. याशिवाय नतांझ आणि इस्फहान येथील केंद्रांनाही मोठ्या प्रमाणात नुकसान झाले आहे. अमेरिकी लष्कराच्या सूत्रांनुसार, या हल्ल्यांमुळे इराणच्या अणुसंशोधनाला तात्पुरता का होईना, मोठा अडथळा निर्माण झाला आहे. या कारवाईमुळे इराणच्या अणुकार्यक्रमाला कितपत खीळ बसली, याबाबत तज्ज्ञांचे विश्लेषण सुरू आहे.
या कारवाईदरम्यान इस्रायलच्या सैन्यानेही महत्त्वाची भूमिका बजावली. ट्रम्प यांनी इस्रायलचे पंतप्रधान बेंजामिन नेतन्याहू यांचे अभिनंदन केले. “इस्रायली सैन्याने दाखवलेली कार्यतत्परता आणि सहकार्य यासाठी मी त्यांचे आभार मानतो,” असे ट्रम्प म्हणाले. इस्रायल आणि अमेरिका यांच्यातील या संयुक्त कारवाईने इराणच्या अण्वस्त्र निर्मितीच्या योजनांना मोठा धक्का बसल्याचे मानले जात आहे.
या हल्ल्यांमुळे आंतरराष्ट्रीय पातळीवर खळबळ उडाली आहे. इराणने अद्याप याबाबत अधिकृत प्रतिक्रिया दिलेली नाही. मात्र, तज्ज्ञांचे मत आहे की, या हल्ल्यांमुळे मध्यपूर्वेतील तणाव आणखी वाढण्याची शक्यता आहे. येत्या काही दिवसांत इराण काय पावले उचलतो, याकडे सर्वांचे लक्ष लागले आहे.
ट्रम्प यांनी आपल्या भाषणात इराणला शांततेचा मार्ग स्वीकारण्याचे आवाहन केले. “इराणने आपली आक्रमक धोरणे सोडून शांततेच्या दिशेने वाटचाल करावी,” असे त्यांनी सांगितले. या हल्ल्यांमुळे इराणच्या अणुकार्यक्रमाला खीळ बसेल, असा विश्वास त्यांनी व्यक्त केला. मात्र, भविष्यात इराण कशी प्रतिक्रिया देईल, हे पाहणे महत्त्वाचे ठरणार आहे.या कारवाईमुळे मध्यपूर्वेतील राजकीय आणि लष्करी समीकरणे बदलण्याची शक्यता आहे. येत्या काही दिवसांत या घटनेचे पडसाद कसे उमटतात, याकडे जागतिक समुदायाचे लक्ष लागले आहे.
